Goedkoop terugsturen producten: een duur grapje voor winkels
Iedereen die online shopt kent het wel: u weet niet zeker welke maat u moet hebben, dus u bestelt hetzelfde shirt in verschillende maten. Het te grote of het te kleine artikel wordt vervolgens weer teruggestuurd naar de webshop. Bij sommige winkels wordt zelfs 40% van alle bestelde artikelen weer teruggestuurd.1 Dit kan, aangezien iedereen in de meeste gevallen een wettelijk herroepingsrecht heeft. Heel handig voor de consument, maar de webwinkels zijn daar niet zo blij mee. Het kost namelijk veel geld. Niet alleen het vervoeren, maar ook het controleren van alle artikelen brengt veel kosten met zich mee. Hiernaast worden veel producten gebruikt door consumenten en daarna pas teruggestuurd. Dit is natuurlijk niet de bedoeling, maar het is lastig voor handelaren om te bewijzen dat het product echt gebruikt is en wat nou precies de schade is die door dit gebruik is ontstaan.
Om deze reden willen veel handelaren het retourneren van producten zoveel mogelijk tegen gaan. Dit doen zij bijvoorbeeld door geen gratis retour meer toe te staan. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat 78% van de mensen minder artikelen zou bestellen als zij dit niet gratis konden retourneren.2 Daarnaast plakken steeds meer handelaren stickers op hun artikelen die niet meer terug geplakt kunnen worden om zo het retourneren van gebruikte producten in te perken. De vraag die in deze blog beantwoord wordt is welke rechten consumenten hebben met online bestellen ten aanzien van het retourneren van producten.
Rechten van consumenten
De EU achtte het nodig om klanten die een online aankoop deden extra te beschermen. Consumenten buiten de verkoopruimte om worden als extra kwetsbaar beschouwd door de Europese wetgever. In een verkoopruimte kan men namelijk het product eerst uitproberen voordat het gekocht wordt. Koopt men iets online dan kan dit echter niet. Daarnaast is er in een winkelruimte in de meeste gevallen personeel aanwezig die te hulp kan staan. Deze extra bescherming bood de EU in Richtlijn 2011/83. In deze richtlijn is onder andere bepaald dat alle consumenten binnen de EU het recht hebben om een product na het aanschaffen te retourneren op het moment dat zij op afstand een overeenkomst aangaan met een handelaar. Dit heet het herroepingsrecht. Het herroepingsrecht biedt eigenlijk een proefperiode om te kijken of het bestelde product bevalt. Is dit niet het geval, dan heeft u het recht om het product terug te sturen. In de Nederlandse wet is het herroepingsrecht geïmplementeerd in artikel 6:230o van het Burgerlijk Wetboek. Aan het herroepingsrecht zijn een aantal regels verbonden. Deze worden in de volgende paragrafen besproken.
Termijn
De termijn voor het retourneren van producten is veertien kalenderdagen. De dagen in het weekend worden ook meegeteld, maar de einddatum van de termijn kan niet op een zaterdag, zondag of feestdag vallen. Valt de veertiende dag bijvoorbeeld wel op een zaterdag, dan wordt de termijn verlengd tot de daaropvolgende maandag.3 De termijn begint te lopen de dag na het moment dat u, of een door u aangewezen derde zoals een familielid of huisgenoot, het pakketje heeft ontvangen. Bestelt u meerdere artikelen bij dezelfde winkel, dan gaat de termijn pas lopen op het moment dat u het laatste artikel ontvangen hebt.4 Ter illustratie: u bestelt twee shirts bij webwinkel x. U ontvangt shirt één op vier mei 2022 en shirt twee op zeven mei 2022. De termijn begint dan op acht mei te lopen. De einddatum van de termijn is eigenlijk 21 mei, echter is dit een zaterdag en daarom eindigt de termijn op maandag 23 mei om 23:59.
In sommige gevallen is de termijn langer dan veertien dagen. Er geldt namelijk een informatieplicht aan de kant van de verkoper. Voldoet de verkoper niet aan deze informatieplicht, dan kan de termijn verlengd worden met maximaal één jaar.5 De informatieplicht houdt simpel gezegd in dat de verkoper duidelijk maakt dat u een herroepingsrecht heeft, hoe dit herroepingsrecht ingeroepen kan worden en wat de termijn hiervan is. Daarnaast moet er een herroepingsformulier meegezonden worden met het pakketje. Blijven we bij het hiervoor genoemde voorbeeld, dan houdt dit dus in dat u de shirts terug kan sturen tot een jaar na ontvangst op het moment dat webwinkel x niet aan de informatieplicht voldoet. Voldoet de webwinkel binnen een jaar alsnog aan de informatieplicht, dan gaat de termijn lopen vanaf dat moment.6
Overige voorwaarden herroepingsrecht
Naast de termijn en de informatieplicht zijn er nog een paar kleine punten die van belang zijn. Ten eerste mag het herroepingsrecht niet afhankelijk zijn van uw reden van retournering. De verkoper mag wel vragen waarom u het product terugstuurt, maar u hoeft geen reden te geven. Ten tweede is de manier waarop u zich beroept op het herroepingsrecht vormvrij. Dit houdt in dat u alleen een verklaring hoeft te sturen waarin u aangeeft dat u zich beroept op het herroepingsrecht. U hoeft dus geen gebruik te maken van het meegestuurde herroepingsformulier (mits deze is meegestuurd, anders kan de termijn zoals hierboven uitgelegd verlengd worden met een jaar). Het is wel aan te bevelen om het formulier te gebruiken aangezien dit makkelijker is en dit minder snel problemen oplevert bij de administratie van de verkoper. Ten derde hoeft u niet akkoord te gaan met een waardebon. Het mag wel als optie worden aangeboden.7 Ten vierde kan de verkoper de verzendkosten die gepaard gaan met het retourneren bij u in rekening brengen, echter moet de verkoper u hier wel van tevoren over hebben geïnformeerd. Heeft de verkoper bij de aanschaf niet vermeld dat het retourneren geld kost, dan hoeft u daarvoor niet op te draaien.
Tot slot is het nog van belang dat u aansprakelijk gesteld kan worden voor de waardevermindering van het product. Dit is alleen het geval op het moment dat u het product meer gebruikt dan noodzakelijk is bij het uitproberen hiervan. U kan niet aansprakelijk gesteld worden voor waardevermindering als de verkoper niet aan de hiervoor besproken informatieplicht heeft voldaan. Het is aan de verkoper om te bewijzen dat u het product heeft beschadigd.
Uitzonderingen
Er zijn uitzonderingen op het herroepingsrecht. Dit zijn in de wet opgesomde situaties waarbij het herroepingsrecht niet van toepassing is. Hieronder worden deze opgesomd en kort toegelicht.
- Overeenkomsten op afstand van producten met een schommelde waarde. Het voorbeeld dat gegeven wordt in de richtlijn is een dure wijn.8
- Levering van zaken die snel bederven. Hierbij kunt u denken aan voedsel.
- Producten die voor u zijn gepersonaliseerd. Hierbij kunt u denken aan een paar schoenen waar u uw naam op heeft laten zetten.
- Openbare veilingen. Dit gaat echter alleen over veilingen die volledig fysiek zijn. Heeft u heft aanbod gedaan via een online platform, dan behoudt u uw herroepingsrecht 9
- Zaken die om hygiënische- of gezondheidsredenen niet teruggestuurd kunnen worden nadat de verzegeling is verbroken. Dit zijn bijvoorbeeld tandenborstels.
- Zaken die na levering door hun aard onherroeppelijk vermengd zijn met andere zaken. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan benzine. De benzine in de tank wordt vermengd met de benzine die u al in uw tank had.
- De levering van audio- en video-opnamen en computerprogrammatuur waarvan de verzegeling na levering is verbroken. Hierdoor kunt u geen film kopen, deze vervolgens bekijken en daarna weer kosteloos terugsturen.
- De levering van kranten, tijdschriften of magazines zolang het gaat om losse afleveringen. Ter illustratie: u kunt geen losse Donald Duck kopen en u vervolgens beroepen op uw herroepingsrecht, maar u kunt u wel beroepen op uw herroepingsrecht als u een abonnement hebt op de Donald Duck.
- De levering van digitale inhoud die niet op een materiële drager is geleverd, voor zover de nakoming is begonnen met uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de consument en de consument heeft verklaard dat hij daarmee afstand doet van zijn recht van ontbinding. Niet op een materiële drager is geleverd betekent dat u de software online hebt verkregen en bijvoorbeeld niet op een CD.
Conclusie
Al met al hebben consumenten een sterk recht als het gaat om het terugsturen van producten. Het herroepingsrecht kan alleen in specifieke gevallen uitgesloten worden en de handelaren moeten u goed informeren over de termijnen en de manier waarop u uw producten kunt retourneren.
In de inleiding is gesproken over het feit dat online handelaren veel verlies leiden door het herroepingsrecht, dat zij daarom mensen willen laten betalen voor het terugsturen van producten en dat ze gebruik willen maken van stickers, zodat producten niet meer gebruikt kunnen worden voordat deze worden teruggestuurd. Consumenten kunnen verplicht worden verzendkosten te betalen op het moment dat zij een product retourneren. Dit kan ervoor zorgen dat men minder snel producten terugstuurt. De verzendkosten zijn echter vrij laag, dus is het de vraag of dit veel effect gaat hebben. De stickers kunnen geen oplossing bieden voor het probleem waar handelaren tegen aanlopen. U kunt niet van uw herroepingsrecht uitgesloten worden op het moment dat u de sticker van het product verwijderd. Het verwijderen zou wellicht gezien kunnen worden als het meer dan noodzakelijke gebruiken van het product, waardoor u aansprakelijk gesteld kan worden voor de waardevermindering. Echter blijft dan de bewijsplicht bij de handelaar over hoeveel het product nou in waarde is gedaald en of het daadwerkelijk gebruikt is.
Concluderend kunt u de komende jaren nog steeds hetzelfde shirt in meerdere maten bestellen, maar wellicht moet u dit in de toekomst vaker doen tegen een klein bedrag.
Tot slot
Heeft u vragen over het herroepingsrecht? Voor gratis advies kunt u altijd contact met ons opnemen via het vragenformulier op de website!
- ‘Gratis online bestellingen zorgen voor worsteling bij webshops’ via nos.nl.
- E-commerce Aftersales.
- Overweging 41 Richtlijn 2011/83/EG.
- Kamerstukken II 2012/2013, 33520, 3 p. 38.
- Art. 6:230o lid 2 jo. 6:230m lid 1 sub h BW.
- Art. 6:230o lid 2 BW.
- Sanctiebesluit 9 juni 2016 inzake T.O.M., ACM/DJZ/2016/403307_OV.
- Overweging 49 Richtlijn 2011/83/EG.
- ECLI:NL:RBOVE:2020:2643, ro. 4.24.
